120 lat obecności redemptorystów w Bardzie
W obecnym roku mija 120 lat od przybycia redemptorystów do Sanktuarium Matki Bożej Strażniczki Wiary w Bardzie na Dolnym Śląsku. Z tej okazji w niedzielę 31 maja o godz. 11:00 w bardzkiej bazylice była celebrowana uroczysta Msza św. pod przewodnictwem o. Janusza Soka CSsR, przełożonego Prowincji Warszawskiej Redemptorystów.
O. Janusz Sok w wygłoszonym kazaniu dziękował Bogu za wytrwałą posługę swoich współbraci w Bardzie. Przez pierwsze 20 lat byli to ojcowie i bracia z Prowincji Austriackiej, następnie od 1921 r. redemptoryści z Prowincji Niemieckiej, a po zakończeniu drugiej wojny światowej redemptoryści polscy. O. Prowincjał przypomniał ich gorliwość i pomysłowość duszpasterską oraz różne przedsięwzięcia i działania. Postawił jednak pytanie: czy samo to wystarcza? Odpowiedź brzmiała: nie wystarczy być dobrze zorganizowaną grupą do specjalnych działań. Potrzeba być wspólnotą, która służy Bogu i ludziom. O. Sok prosił też wiernych o modlitwę w intencji redemptorystów, aby byli wierni Bogu, umieli słuchać ludzi i szli za natchnieniami Ducha Świętego.
W uroczystości dziękczynnej wzięli udział przedstawiciele miejscowych władz oraz siostry zakonne, parafianie i pielgrzymi. Na zakończenie Eucharystii reprezentanci poszczególnych grup składali podziękowania o. Prowincjałowi i miejscowym redemptorystom za dobrą współpracę i zaangażowanie na rzecz rozwoju sanktuarium i posługi w parafii. Zapewniali też o swoim wsparciu i modlitwie.
Redemptoryści z domu bardzkiego zaangażowani są aktualnie w następujące rodzaje działalności: duszpasterstwo parafialne i sanktuaryjne, misje ludowe, rekolekcje parafialne i specjalistyczne, duszpasterstwo pielgrzymów i grup rekolekcyjnych, początkowa formacja kandydatów do Zgromadzenia.
*****
Warto przypomnieć kilka faktów i wydarzeń związanych z posługą redemptorystów w tym pielgrzymkowym mieście. Mając na względzie dobro pielgrzymów, ówczesny rządca diecezji wrocławskiej ks. kard. Jerzy Kopp sprowadził do Barda redemptorystów z Prowincji Austriackiej. Objęli oni Bardo w maju 1900 r. i od razu przystąpili z wielkim zapałem do pracy w sanktuarium. W tym samym roku nad portalem wejściowym umieszczono herb zakonny redemptorystów z łacińskim napisem „Copiosa apud eum redemptio” (tzn. „Obfite u Niego odkupienie”). Po I wojnie światowej bardzkie sanktuarium przejmują redemptoryści niemieccy.
Na trwałe w historię Barda wpisali się dwaj ojcowie Franciszek Ksawery Franz i Józef Schweter. Pierwszy rozpoczął budowę kaplic różańcowych, drugi wydał drukiem wiele książek o Bardzie, z których najcenniejszą jest historia Barda i sanktuarium wydana w 1922 r.
Sprowadzeni do Barda redemptoryści otrzymali tylko część klasztoru, większość pomieszczeń zajmowała bowiem szkoła. Zakonnicy w porozumieniu z władzami miasta wybudowali nową szkołę, ponosząc 2/3 kosztów. W roku 1926 przeprowadziły się do niej dzieci, a duchowi synowie św. Alfonsa Liguoriego przejęli cały klasztor. Oprócz zwykłej pracy w sanktuarium, redemptoryści bardzcy propagowali na miejscu dzieło rekolekcji zamkniętych oraz nabożeństwa stanowe. Prowadzili też w terenie misje ludowe i rekolekcje parafialne.
Po II wojnie światowej pracę w sanktuarium rozpoczęli redemptoryści polscy. Pierwszym z nich był o. dr Ludwik Frąś, który przejął klasztor na rzecz Prowincji Polskiej. Jemu to przypadło przekonanie przybyłych na Ziemie Zachodnie ludzi, że Bardo jest starym polskim sanktuarium, teraz jest ich sanktuarium i tu powinni pielgrzymować. Z tego zadania wywiązał się znakomicie.
30 maja 1946 r. miała miejsce inauguracja polskich pielgrzymek. Zgromadziło się wtedy 6 tys. pielgrzymów, w tym 5 tys. Polaków. Administrator apostolski Dolnego Śląska ks. dr Karol Milik odprawił Mszę św. i wygłosił porywające kazanie, w którym zachęcał do pielęgnowania dawnych tradycji pielgrzymkowych.
Celem zaznajomienia Polaków z sanktuarium ojciec Frąś wydał w 1946 r. broszurę „Warta Śląska”, a w „Gościu Niedzielnym” zamieścił artykuł „Warta – Śląska Częstochowa” (do roku 1949 Bardo nosiło nazwę Warta). Tenże kapłan, prowadząc rekolekcje w okolicznych parafiach, zapoznawał wiernych z sanktuarium i zachęcał do organizowania pielgrzymek. To, że Bardo nie miało przerwy w ruchu pielgrzymkowym, jest zasługą o. Ludwika Frąsia.
Najważniejszą uroczystością zorganizowaną w Bardzie przez polskich redemptorystów była uroczysta koronacja cudownej figury Matki Bożej 3 lipca 1966 r. Dokonał jej w imieniu Ojca Świętego Pawła VI i w obecności ok. 150 tysięcy wiernych metropolita wrocławski ks. abp Bolesław Kominek. Przy tej okazji nadał jej tytuł Strażniczki Wiary.
Inne ważne wydarzenia w czasie pracy redemptorystów w Bardzie:
4 września 1957 – sanktuarium odwiedza ks. Karol Wojtyła, późniejszy papież.
15 sierpnia 1959 – w uroczystościach odpustowych bierze udział Prymas 1000-lecia ks. kardynał Stefan Wyszyński.
2 września 2004 – ks. abp Marian Gołębiewski, metropolita wrocławski, podnosi Bardzkie Sanktuarium do rangi Metropolitalnego Sanktuarium Matki Bożej Strażniczki Wiary Świętej.
18 listopada 2008 – papież Benedykt XVI nadaje kościołowi w Bardzie tytuł Bazyliki Mniejszej.
Wrzesień 2011 – dom zakonny redemptorystów staje się siedzibą postulatu Prowincji Warszawskiej Redemptorystów.
Bardo również obecnie jest często odwiedzanym miejscem pielgrzymkowym. Na Górze Bardzkiej zachowała się do dzisiaj kaplica górska poświęcona w 1619 r. W początkach XVIII wieku wybudowano prowadzącą do tej kaplicy drogę krzyżową i 6 kapliczek poświęconych boleściom Matki Bożej. Natomiast w pierwszej połowie XX wieku na innym wzgórzu redemptoryści wytyczyli drogę różańcową złożoną z 15 kaplic.
Na korytarzach klasztoru redemptorystów od 1967 r. znajduje się muzeum sztuki sakralnej oraz tzw. kaplica wotywna. W krypcie pod prezbiterium kościoła od 1970 r. dostępna jest do zwiedzania przez cały rok ruchoma szopka panoramiczna.
o. Sylwester Cabała CSsR, Bardo