Gliwice: 100-lecie obecności obrazu MB Nieustającej Pomocy

W swej homilii ks. biskup podzielił się z wiernymi tym jak bliska jest mu Maryja w tym właśnie wizerunku. Towarzyszy mu od najmłodszych lat – najpierw w dawnej diecezji chełmińskiej, w Toruniu, w Rzymie, a obecnie w Gliwicach. Wskazał także na Maryję jako wzór miłości i miłosierdzia, wrażliwości i czułości wobec drugiego człowieka. Podkreślił jak ważne jest, byśmy w dzisiejszym czasach w naszych rodzinach, wspólnotach, w Kościele byli dla siebie i mieli dla siebie czas, zrozumienie i miłość.

w 2014 r. odbyła się uroczysta koronacja ikony Matki Bożej, a rok później ogłoszeno ten gliwicki kościoł Diecezjalnym Sanktuarium Matki Bożej Nieustającej Pomocy.

W obecnych uroczystościach wzięli udział także miejscowi kapłani oraz wikariusz przełożonego prowincji, o. Mariusz Mazurkiewicz CSsR. Wszystkim dziękujemy za wspólną modlitwę.

WIĘCEJ: Nie lękaj się! Ona jest z Tobą – gosc.pl o uroczystości jubileuszowej

WIĘCEJ: Pełna galeria zdjęć – gosc.pl

WIĘCEJ: Z Rzymu na Górny Śląsk

WIĘCEJ: Gliwice: dziś uroczystość ustanowienia Sanktuarium MB Nieustającej Pomocy

red.; fot. archiwum parafii; fot. wyróżniająca – Klaudia Cwołek, gosc.pl

* * *

Historia gliwickiej ikony Matki Bożej Nieustającej Pomocy

Dzieje gliwickiego obrazu Matki Bożej Nieustającej Pomocy, czczonego w kościele Podwyższenia Krzyża Świętego, wiążą się z przybyciem w 1921 roku do Gliwic redemptorystów niemieckich, należących do ówczesnej Wiceprowincji Wrocławskiej. Magistrat miasta przekazał im na mieszkanie budynki przy kościele św. Krzyża. Pomieszczenia te były w przeszłości klasztorem śląskich franciszkanów-reformatów, pracujących przy owej świątyni aż do czasów pruskiej kasaty w roku 1810. Po wyrzuceniu franciszkanów władze zamieniły świątynię zakonną na kościół gimnazjalny, i od tego czasu obiekt wraz z klasztorem zaczął popadać w ruinę.

Gdy w 1921 roku niemieccy redemptoryści przybyli do Gliwic, miasto liczyło 75.000 mieszkańców, w tym około 65.000 katolików, 9.000 protestantów i 1000 żydów. Pofranciszkański klasztor, który otrzymali, znajdował się wtedy w opłakanym stanie. Parter klasztoru stanowił zaplecze gospodarcze, gdzie mieścił się kurnik i pomieszczenia na opał, biblioteka klasztorna stała się rupieciarnią, a w zakrystii funkcjonowała pralnia. Mury klasztorne były bardzo zniszczone, pomieszczenia zaniedbane, a w dodatku zamieszkane przez kilka rodzin nauczycieli gimnazjum. Redemptoryści nie zrazili się jednak tą sytuacją i wzięli się do solidnej pracy przy remoncie kościoła św. Krzyża, przy odnawianiu ścian i urządzaniu klasztoru. Na szczęście w ciężkiej pracy spotkali się z ogromną życzliwością wielu mieszkańców Gliwic, którzy śpieszyli im z wieloraką pomocą; a najczęściej własną pracą wspomagali odbudowę i remont świątyni i domu zakonnego.

Obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy trafił do kościoła redemptorystów w Gliwicach dzięki staraniom o. Helmuta Schultza, ówczesnego przełożonego wspólnoty zakonnej. To właśnie on wystosował prośbę do najwyższego przełożonego redemptorystów, o. Patryka Murraya, aby również gliwicki kościół św. Krzyża mógł otrzymać kopię sławnej rzymskiej ikony Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Ojciec Generał przychylił się do tej prośby i w roku 1923 przekazał taką kopię, namalowaną przez rzymskiego malarza, konwertytę, Józefa Burchardta.

Zgodność kopii z rzymskim oryginałem obrazu Przełożony Generalny potwierdził specjalnym Breve o następującej treści: „Zaświadczamy i stwierdzamy, że obraz ten Błogosławionej Dziewicy Maryi jest wierną kopią starodawnego i cudami sławnego pierwowzoru pod wezwaniem Nieustającej Pomocy – czczonego dawniej w kościele św. Mateusza w Rzymie, przy ulicy Merulana, obecnie zaś w kościele św. Alfonsa na Eskwilinie i przez Przewielebną Kapitułę Watykańską uhonorowanego złotą koroną. Potwierdzam to w Rzymie w naszym Domu Zakonnym pod wezwaniem Najświętszego Odkupiciela i św. Alfonsa, dnia 30 marca 1923 roku. Nr 4604”.

Wraz z pojawieniem się w Gliwicach kopii rzymskiego obrazu Matki Bożej Nieustającej Pomocy, kościół św. Krzyża zaczął przyciągać coraz liczniejsze rzesze wiernych. To spośród nich zawiązała się tam Sodalicja Mariańska Mężów, założona w 1923roku. Celem tego pobożnego stowarzyszenia było oddawanie czci Bogarodzicy na różne sposoby, a zwłaszcza przez gorącą osobistą modlitwę. Już przed drugą wojną światową sodalicja ta liczyła 550 członków, a z czasem jeszcze bardziej się rozrosła.

18 lipca 1926 roku przy gliwickim kościele redemptorystów zostało założone Arcybractwo Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Wspólnota ta, zatwierdzona przez kardynała Adolfa Bertrama z Wrocławia, do 1943 roku liczyła 2337 członków. Po II wojnie światowej arcybractwem opiekował się sławny redemptorysta, o. Jan Biłko. Nabożeństwa brackie odbywały się po południu w każdą drugą niedzielę miesiąca. Podczas nabożeństwa śpiewano litanię loretańską, słuchano kazania maryjnego, organizowano procesje oraz odczytywano prośby i dziękczynienia. Na końcu nabożeństwa wpisywano nowych członków do Księgi Arcybractwa. Księga ta znajduje się w archiwum klasztoru redemptorystów w Gliwicach.

To właśnie dzięki takim arcybractwom nabożeństwo do Matki Bożej Nieustającej Pomocy zachowało po dziś dzień swoją pierwotną gorliwość w całym Kościele katolickim. Głównym celem tego pobożnego arcybractwa jest oddawać cześć i służyć Królowej Nieba pod wezwaniem Nieustającej Pomocy oraz, gdzie tylko to możliwe, szerzyć nabożeństwo ku Niej pod potężnym patronatem założyciela redemptorystów – św. Alfonsa Marii de Liguori

Arcybractwo Nieustającej Pomocy prowadziło swą działalność do 6 listopada 1949 roku, kiedy to dekretem państwowym zostały zniesione w Polsce wszelkie stowarzyszenia i bractwa. 21 marca 2000 roku działalność Arcybractwa Matki Bożej Nieustającej Pomocy w kościele Podwyższenia Krzyża Świętego w Gliwicach została wznowiona podczas nabożeństwa Nieustannej Nowenny. Nowi członkowie odczytali akt poświęcenia się Matce Bożej Nieustającej Pomocy i zostali tym samym wpisani do Nowej Księgi Arcybractwa. Po nabożeństwie wręczono wszystkim
członkom opracowane na nowo Statuty Arcybractwa.

Od czasu sprowadzenia ikony Nieustającej Pomocy do Gliwic kult Maryi w tej ikonie z roku na rok stawał się coraz bardziej ożywiony i nawet druga wojna światowa nie potrafiła go osłabić. Kult ten przetrwał do naszych czasów, pomimo iż w klasztorze redemptorystów jak i wśród gliwickiej ludności dokonywały się głębokie przemiany. Po II wojnie światowej kościół i klasztor po niemieckich redemptorystach przejęli redemptoryści polscy. Rodzima ludność Gliwic w większości przeniosła się na Zachód, a do Gliwic i okolic napłynęła ludność z terenów wschodnich, w większości ze Lwowa, Stanisławowa i Stryja. Okazało się, że także pobożność ludzi ze Wschodu jest mocno związana z Maryją i kultem ikon. Nowi parafianie licznie nawiedzali ikonę Nieustającej Pomocy w gliwickim kościele, a nawet postanowili ją odnowić wraz z całym ołtarzem w 1948 roku. Już wtedy dało się zauważyć, że kult Maryi, który przyciągał coraz większe rzesze wiernych, wymagał, aby mu nadać jakieś konkretne ukierunkowanie. W tym celu redemptoryści postanowili wprowadzić do swego kościoła, powstałe właśnie w Ameryce, nabożeństwo Nieustannej Nowenny.

Nieustanna Nowenna w Gliwicach

Nabożeństwo Nieustannej Nowenny, które w roku 1922 powstało w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, szybko rozpowszechniło się na inne ośrodki kultu Nieustającej Pomocy w całym świecie. Pierwsze publiczne nabożeństwo Nieustannej Nowenny w Polsce zostało odprawione właśnie w gliwickim kościele św. Krzyża we wtorek 23 stycznia 1951 roku. Przygotował je i przeprowadził rektor gliwickiego klasztoru i wielki czciciel Maryi, ojciec Stanisław Szczurek. Na tę okazję do klasztoru w Gliwicach przybył także ówczesny prowincjał redemptorystów ojciec Ludwik Frąś, któremu asystowali ojcowie Edward Juniewicz i Michał Jędryka.

Nabożeństwo rozpoczęło się wieczorem o godzinie 18.00 uroczystą procesją do ołtarza Matki Bożej. Wiernych było tak wielu, że nie zdołali się pomieścić w kościele. Podczas Nieustannej Nowenny ojciec Szczurek zaapelował, aby odtąd każda rodzina uczestniczyła co tydzień w tym nabożeństwie poprzez swego delegata. Każdy uczestnik tej Nowenny wybierał sobie intencję, w której pragnął się modlić do Matki Bożej.

Widomym znakiem tych intencji były kartki – listy do Matki Bożej Nieustającej Pomocy, które jako prośby lub podziękowania wierni składali na ołtarzu przed ikoną Maryi. Wszyscy biorący udział w Nieustannej Nowennie starali się też w ciągu dziewięciu kolejnych wtorków wyspowiadać się i przyjąć Komunię św., oraz zachęcać innych do udziału w nabożeństwie. Pierwsza Nieustanna Nowenna zakończyła się błogosławieństwem Najświętszym Sakramentem. Należy bowiem pamiętać, iż nie było wtedy Mszy św. wieczornych.

Od maja 1951 roku, z powodu dużej ilości wiernych przybywających do kościoła św. Krzyża, zaczęto odprawiać Nieustanną Nowennę dwa razy dziennie (o godzinie 18.00 i 19.15), zaś od sierpnia tego roku wprowadzono Mszę św. śpiewaną przed obrazem Matki Bożej o godz. 6.00 rano – w intencji nowennowych próśb i podziękowań. Jeszcze w latach pięćdziesiątych, ze względu na dużą ilość uczestników, Nieustanną Nowennę odprawiano pięć razy przez cały wtorek. Wierni wypełniali świątynię, przyległy korytarz klasztorny, a czasem także przykościelny dziedziniec. W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych nabożeństwo zostało ograniczone do trzech spotkań dziennie, a obecnie jest odprawiane we wtorki dwa razy: o godzinie 8.30 i 18.00.

Wzrastająca popularność tego nabożeństwa wpłynęła na duszpasterzy okolicznych parafii, którzy widząc doniosłość i błogosławione owoce Nieustannej Nowenny, zapraszali gliwickich redemptorystów, aby założyli to nabożeństwo także w innych świątyniach. W tym celu masowo przywożono z Rzymu wierne kopie sławnej ikony, instalowano je w przygotowanym odpowiednio ołtarzu i inaugurowano Nieustanną Nowennę.

Ta swoista akcja nowennowa przebiegała pod kontrolą Zgromadzenia Redemptorystów. Upowszechniający się kult Matki Bożej Nieustającej Pomocy zachęcił innych kapłanów do jego propagowania. Wokół tego nabożeństwa powstało kilka „szkół modlitwy” i kilka sposobów zakładania Nieustannej Nowenny oraz jej przeprowadzenia. Fenomen Nieustannej Nowenny polegał na tym, że miała ona stałą formę, z urzekającymi modlitwami i pieśniami, często autorstwa zdolnych redemptorystowskich poetów i kompozytorów, takich jak ojciec Tadeusz Sitko, ojciec Alfons Klaman. Szczególnym zaś wyrazem modli twy i miłości ludu Bożego do Maryi w znaku Nieustającej Pomocy było czytanie gorących próśb i podziękowań Jej czcicieli.